TRIỂN KHAI LUẬT BẢO VỆ QUYỀN LỢI NGƯỜI TIÊU DÙNG NĂM 2023

Đây là một dự án Luật quan trọng do Bộ Công thương chủ trì soạn thảo, có ảnh hưởng rộng đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực. Dự án Luật này được xây dựng trên nguyên tắc kế thừa, phát huy và hoàn thiện những quy định còn phù hợp với thực tiễn tại Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ban hành năm 2010; đồng thời sửa đổi, bổ sung những quy định chưa rõ, còn bất cập, chưa thống nhất trên nguyên tắc hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất đồng bộ trong hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Ngày 20/6/2023, với 93,72% đại biểu tán thành, Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV đã biểu quyết thông qua Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2024. Theo đó, Ngày 15 tháng 3 hằng năm vẫn được lựa chọn là Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam.
So với Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 đã bổ sung thêm 01 Chương III về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh đối với người tiêu dùng trong giao dịch đặc thù, số lượng các điều tăng từ 51 Điều lên 80 Điều, được chia thành 07 Chương.
 

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 đã quy định rõ hơn về Quyền của người tiêu dùng; đảm bảo an toàn tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, bảo vệ thông tin, quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng khi tham gia giao dịch, sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ. Trong đó có một số điểm mới đáng lưu ý sau đây:
Một là, bổ sung đối tượng áp dụng 
Điều 2 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 bổ sung thêm đối tượng áp dụng gồm: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; tổ chức xã hội; tổ chức chính trị - xã hội; tổ chức xã hội - nghề nghiệp.
Hai là, bổ sung quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng
Điều 4 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 bổ sung một số quyền của người tiêu dùng như sau:
- Được quyền tạo điều kiện lựa chọn môi trường tiêu dùng lành mạnh và bền vững.
- Quyền yêu cầu tổ chức hoặc hỗ trợ thương lượng để giải quyết tranh chấp phát sinh.
- Được bảo vệ khi sử dụng dịch vụ công theo quy định.
Điều 5 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 bổ sung một số nghĩa vụ của người tiêu dùng như sau:
- Tuân thủ quy định về kiểm định, bảo vệ môi trường, tiêu dùng bền vững theo quy định của pháp luật.
- Chịu trách nhiệm về việc cung cấp không chính xác hoặc không đầy đủ về thông tin liên quan đến giao dịch giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh theo quy định của pháp luật.
Ba là, bổ sung quy định về người tiêu dùng dễ bị tổn thương
Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dễ bị tổn thương là quy định mới, thể hiện rõ nét chủ trương, chính sách nhân văn của Nhà nước và Chính phủ trong việc bảo vệ toàn diện quyền lợi chính đáng của người dân. Điều 8 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 quy định bổ sung 07 nhóm đối tượng được coi là người tiêu dùng dễ bị tổn thương, bao gồm:
- Người cao tuổi.
- Người khuyết tật. 
- Trẻ em.
- Người dân tộc thiểu số.
- Người sống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật.
- Phụ nữ đang mang thai hoặc nuôi con dưới 36 tháng tuổi.
- Người bị bệnh hiểm nghèo và thành viên hộ nghèo theo quy định của pháp luật. 
Đây là nhóm người tiêu dùng có khả năng chịu nhiều tác động bất lợi về tiếp cận thông tin, sức khỏe, tài sản, giải quyết tranh chấp tại thời điểm mua hoặc sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ.
Bốn là, bổ sung các hành vi bị cấm trong bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
Điều 10 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 đã bổ sung một số hành vi bị cấm đối với tổ chức, cá nhân bán hàng đa cấp; tổ chức, cá nhân kinh doanh thiết lập, vận hành, cung cấp dịch vụ nền tảng số như:
- Cấm thực hiện hành vi không thông báo trước, không công khai cho người tiêu dùng việc tài trợ cho người có ảnh hưởng dưới mọi hình thức để sử dụng hình ảnh, lời khuyên, khuyến nghị của người này nhằm xúc tiến thương mại hoặc khuyến khích người tiêu dùng mua, sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ.
- Cấm thực hiện hành vi ngăn cản người tiêu dùng kiểm tra về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
- Cấm hành vi yêu cầu người tiêu dùng phải mua thêm sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ như là điều kiện bắt buộc để giao kết hợp đồng trái với ý muốn của người tiêu dùng.
Năm là, bổ sung quy định mới về bồi thường thiệt hại cho người tiêu dùng
Điều 34 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 đã bổ sung thêm 02 đối tượng có trách nhiệm bồi thường thiệt hại nếu sản phẩm, hàng hóa bị lỗi, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng thậm chí gây thiệt hại cho người tiêu dùng là bên hoạt động trung gian thương mại và cá nhân, tổ chức khác có liên quan theo quy định.
Bên cạnh đó, Điều 35 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 cũng bổ sung thêm các trường hợp miễn trách nhiệm bồi thường thiệt hại sau đây: Khi chứng minh được không thể phát hiện được sản phẩm, hàng hóa bị lỗi với trình độ khoa học, công nghệ của thế giới tính đến thời điểm sản phẩm, hàng hóa gây thiệt hại; đã áp dụng mọi biện pháp thương lượng, hòa giải và đã được người tiêu dùng tiếp nhận đầy đủ thông tin nhưng vẫn cố tình sử dụng sản phẩm, hàng hóa bị lỗi và gây ra thiệt hại...
(File văn bản kèm theo).